Η ΑΝΕΡΓΙΑ επηρεάζει και επιβαρύνει τόσο την ψυχική όσο και τη σωματική υγεία των «θυμάτων» της και η ανάγκη συνολικής ενισχυτικής πολιτικής στην αντιμετώπιση του προβλήματος είναι πλέον επιτακτική! Πανεπιστημιακοί ερευνητές και ειδικοί ψυχίατροι που επισκέφθηκαν τους θύλακες ανεργίας στη Σύρο και στην Πάτρα περιοχές που βρίσκονται σε άμεση αντιστοιχία με προβλήματα όπως εκείνο του Λαυρίου κατέληξαν σε συμπεράσματα σχετικά με την επίδραση της ανεργίας στον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου που δημιουργούν προβληματισμό και ανησυχία: Η ψυχική λειτουργικότητα και τα συμπτώματα κατάθλιψης συνδέονται άμεσα με την περίοδο της ανεργίας σε ένα άτομο, ενώ στην περίπτωση των ψυχοσωματικών συνδρόμων τα πράγματα εμφανίζονται πιο σύνθετα. Εδώ αρχίζουν να παίζουν το δικό τους κρίσιμο ρόλο το φύλο, η ηλικία, η εργασιακή κατάσταση.
ΟΠΩΣ αποδεικνύει έρευνα που έγινε από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, μπορεί η εργασία σε πολλές περιπτώσεις να δημιουργεί στρες, αλλά τα συμπτώματά του δεν είναι τίποτε μπροστά σε αυτά που αρχίζουν να δημιουργούνται όταν τελικά η ανεργία σού «χτυπήσει την πόρτα». Η ιδιότητα του εργαζομένου άλλωστε κρίνεται από τους επιστήμονες ότι ενεργεί «ψυχοπροστατευτικά» για τον άνθρωπο...
Η έρευνα ολοκληρώθηκε από το Εργαστήριο Κοινωνιολογίας και Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου της Πάτρας υπό την επιστημονική ευθύνη του καθηγητή κ. Ν. Πατινιώτηκαι με τη συνεργασία των ειδικών επιστημονικών συνεργατών δρα Φ. Παπαγεωργίου, δρα Γρηγόρη Μανιαδάκη και κ. Αρ. Βαζαίου. Ο προσδιορισμός του προβλήματος έγινε στο πλαίσιο κοινοτικής «εντολής» για την απασχόληση, αφού η ομόφωνη πρόταση των ευρωπαίων υπουργών Υγείας στη Στοκχόλμη τον περασμένο χρόνο κατέληξε στην ανάγκη δημιουργίας ενός υποβοηθητικού κοινωνικού περιβάλλοντος για την προαγωγή της υγείας των ανέργων ώστε να προωθείται η κοινωνική και προσωπική εξέλιξή τους, η επαγγελματική εκπαίδευση και η επαναπρόσληψή τους.
Ξεκαθαρίζοντας λοιπόν ότι υπάρχει πληθώρα προσωπικών ή κοινωνικών παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική υγεία του ατόμου και ότι η σχέση αιτιότητας μεταξύ ψυχικής υγείας και ανεργίας δεν είναι εύκολο να καθορισθεί με ακρίβεια αφού δεν υπάρχουν ενιαία κριτήρια, οι επιστημονικοί υπεύθυνοι της έρευνας σημειώνουν ότι:
* Στη χώρα μας η ανεργία αυξάνεται κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, ως συνέπεια των παραγόντων της εισαγωγής νέων τεχνολογιών, του γιγαντισμού του τριτογενούς τομέα παραγωγής και της παράλληλης συρρίκνωσης του πρωτογενούς, της εισροής φθηνής αλλοδαπής εργατικής «δύναμης» και της αποβιομηχάνισης. Ανησυχητικό κρίνεται μάλιστα το φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού ολόκληρων γεωγραφικά προσδιορισμένων περιοχών οι οποίες χαρακτηρίζονται πια «αποβιομηχανοποιημένες ζώνες». Στην Ελλάδα μάλιστα η ανεργία αυξάνεται θεαματικά σε περιοχές με παραδοσιακούς βιομηχανικούς κλάδους όπως η κλωστοϋφαντουργία και οι βασικές μεταλλουργικές βιομηχανίες (Πτολεμαΐδα, Μαντούδι, Λαύριο, Πάτρα, Σύρος).
* Η ανεργία επιβαρύνει την υγεία με μεγαλύτερη φόρτιση από ό,τι η εργασιακή κατάσταση. Στις περισσότερες επιδημιολογικές έρευνες που έχουν γίνει σε αυτό τον τομέα, η διαφορά τόσο στις μετρήσεις νοσηρότητας όσο και θνησιμότητας μεταξύ ανέργων και εργαζομένων τείνουν να υποστηρίξουν τον αρνητικό ρόλο της απώλειας της εργασίας στη συνολική λειτουργία του ανθρώπου. Η απώλεια της εργασίας μάλιστα κατατάσσεται όγδοη μεταξύ των 42 ψυχοκαταπιεστικών γεγονότων ζωής που περιλαμβάνονται στην κλίμακα επαναπροσαρμογής του ατόμου, ύστερα από μια στρεσογόνο εμπειρία.
* Στους ανέργους το κύριο χαρακτηριστικό είναι η μείωση του επιπέδου θετικής ψυχικής υγείας, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι αρχίζει έτσι μια κλινική ψυχική ασθένεια.
Η έρευνα έγινε με βάση ερωτηματολόγια αντίστοιχα με εκείνα που είχαν χρησιμοποιηθεί από το Πάντειο Πανεπιστήμιο στην περιοχή του Λαυρίου, ενώ χρησιμοποιήθηκε ο γενικός δείκτης ψυχικής υγείας της κλίμακας Langner, που θεωρείται διεθνώς το κατ' εξοχήν ερευνητικό όργανο, και ο συμπληρωματικός δείκτης της κλίμακας CES-D, που καταγράφει συμπτώματα κατάθλιψης χωρίς ένα άτομο να αποδεικνύεται ότι πάσχει από συναισθηματική ψύχωση (μελαγχολία). Η έρευνα έγινε σε δείγμα 428 ανέργων από την Πάτρα και 67 από τη Σύρο. Ακολουθούν κάποια αποτελέσματα της έρευνας:
* Αν και η πλειονότητα των ανέργων κινείται σε «κανονικά» επίπεδα κατάθλιψης τα 164 από τα 330 άτομα παρουσιάζουν καταθλιπτική συμπτωματολογία , ωστόσο η κατανομή του δείγματος των ανέργων σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό φανερώνει μεγάλη αύξηση της εμφάνισης συμπτωμάτων. Οι άνεργοι λοιπόν διαφοροποιούνται από τον γενικό πληθυσμό και παρατηρούνται ανάμεσά τους ψυχικές δυσχέρειες και κατάθλιψη. Συμπέρασμα; Τα αυξημένα επίπεδα επιβάρυνσης της ψυχικής υγείας σχετίζονται ανοιχτά με την ανεργία.
* Οι γυναίκες στρεσάρονται περισσότερο από τους άνδρες λόγω της πληθώρας των ρόλων που καλούνται να παίξουν και κατ' επέκταση εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης. Παράλληλα όσο μεγαλώνει η ηλικία των ατόμων τόσο αυξάνεται η ψυχολογική συμπτωματολογία. Οι ηλικιακές διαφορές των ανέργων μάλιστα οδηγούν στη διαφορετική αντιμετώπιση του στρες. Οι νέοι βιώνουν κυρίως τη ματαίωση των ελπίδων τους, ενώ οι μεγαλύτεροι υφίστανται απλώς την απώλεια εργασίας και κοινωνικού status και ενεργοποιούν διαφορετικούς μηχανισμούς αντίδρασης. Οι νέοι ειδικά, σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, τείνουν να αντιδρούν με βίαιη συμπεριφορά στο άγχος. Από την άλλη, όσοι έχουν κατώτερη τεχνική κατάρτιση παρουσιάζουν μεγαλύτερη κατάθλιψη.
* Ποια είναι τα συμπτώματα του άγχους; Ελκος, αρθρίτιδα και υπέρταση κρίνεται ότι σχετίζονται περισσότερο από τις άλλες ψυχοσωματικές ασθένειες με τα στοιχεία κατάθλιψης και ψυχικής δυσλειτουργίας που παρουσιάζονται στο δείγμα της έρευνας, ενώ ακολουθούν άσθμα, δερματικές αλλεργίες, κολίτιδες.
* Δεύτερη «πρωτιά» των γυναικών. Η ανεργία προκύπτει ότι πλήττει περισσότερο τις γυναίκες. Η πλειονότητα του συνολικού δείγματος ανέργων που αποτέλεσε αντικείμενο της έρευνας ήταν γυναίκες ποσοστό 64,9%, έναντι 34,9% των ανδρών.
* Μιλάμε κυρίως για ανεργία των νέων. Ο μέσος όρος ηλικίας των ανέργων ήταν τα 32,7 χρόνια. Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών ανήκει στην ηλικία των 20-30 ετών και των ανδρών στην ηλικία των 25-30 ετών. Στη Σύρο οι άνεργοι είναι κυρίως νέοι που ζητούν πρώτη φορά δουλειά και φτάνουν το 67,2% του συνόλου των ανέργων της πόλης. Στην Πάτρα υπάρχει έντονο πρόβλημα ανεύρεσης εργασίας και στις μεγαλύτερες ηλικίες ανέργων και οι νέοι αποτελούν μόνο το 46,7%. Η ανεργία δημιουργήθηκε κυρίως από το μαζικό κλείσιμο βιομηχανικών και βιοτεχνικών επιχειρήσεων.
* Ως σημαντικότερος τρόπος αναζήτησης εργασίας αναφέρεται η βοήθεια συγγενών και φίλων, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των ανέργων έχει «περάσει» και από τον ΟΑΕΔ. Επίσης το μεγαλύτερο μέρος τους έχει επισκεφθεί και τις υπηρεσίες στήριξης και πρόνοιας ανέργων.
Η εικόνα που προκύπτει από την έρευνα για την καθημερινότητα των ανέργων είναι σίγουρα ενδιαφέρουσα. Δείχνει ανθρώπους με μάλλον χαμηλό εισόδημα αλλά επαρκείς κοινωνικές σχέσεις. Τα όνειρά τους είναι να δουλέψουν περισσότερο και να ταξιδέψουν... Το μορφωτικό επίπεδο
Η ΑΝΕΡΓΙΑ εστιάζεται στις ομάδες του πληθυσμού που έχουν είτε βασική είτε λυκειακή εκπαίδευση, αν και στις δύο περιοχές παρουσιάζεται μεγάλη απόκλιση. Στη Σύρο μόλις το 16,5% των ανέργων κατέχει τίτλο σπουδών από κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα επαγγελματικής εκπαίδευσης, ενώ το 83,5% έχει μόνο γενικές γνώσεις λυκείου. Στην Πάτρα αντίθετα το 37,8% των ανέργων κατέχει τίτλους σπουδών που παρέχουν διάφοροι τύποι και επίπεδα εκπαίδευσης. Η πλειονότητα των ανέργων της μάλιστα ασκεί επιστημονικά επαγγέλματα.
Ποσοστό 49,8% των ανέργων και στις δύο πόλεις είναι παντρεμένοι, ενώ μονογονεϊκές οικογένειες αποτελούν μόνο το 8,3% των νοικοκυριών των ανέργων.
to-vima.gr
